Hạt tophi là một trong những triệu chứng chỉ ra rằng tình trạng bệnh gut đã chuyển biến sag giai đoạn mạn tính nghiêm trọng. Vậy thực chất thì hạt tophi là gì? Có điều trị khỏi được không? Hãy cùng tham khảo trong bài viết dưới đây.

Hạt tophi là gì?

Hạt tophi là một trong những dấu hiệu nhận biết của bệnh gout ở giai đoạn nặng. Tình trạng này diễn ra khi các tinh thể natri urat hoặc acid uric tích tụ nhiều, vượt ngưỡng cho phép quanh các ổ khớp.

Hạt tophi thực chất nó là những khối u, cục nổi lên trên bề mặt da ngay tại vị trí khớp gout (Bệnh thống phong) bị đau nhức, viêm sưng. Nó không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn gây nên nhiều biến chứng cực kỳ nghiêm trọng như lở loét, bị vỡ, hoại tử…nếu không được khắc phục đúng phương pháp và kịp thời.

Thậm chí ở giai đoạn cuối của bệnh sẽ gây nên tình trạng vòng xoắn căn bệnh vô cùng phức tạp, không chỉ gây nên các chấn thương xương khớp mà còn gây nhiều căn bệnh mãn tính khác như thận suy, sỏi thận, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp…không tốt cho sức khỏe của bệnh nhân.

Sự hình thành của hạt tophi

Hạt tophi diễn ra nhanh hay chậm, sớm hay muộn phụ thuộc chủ yếu vào cấp độ nguy hiểm của bệnh cũng như khoảng thời gian tích trữ a-xít uric trong máu. Trên thực tế, sẽ không có ngưỡng a-xít uric chính xác để thông báo trước cho bệnh nhân thời điểm hạt tophi xảy ra.

Tuy nhiên, khi hạt tophi diễn ra cũng chính là hiện tượng cảnh báo bạn đã bước vào giai đoạn bệnh bệnh thống phong mãn tính. Tốt nhất bệnh nhân cần chủ động thông báo cho bác sỹ để có những cách chữa sớm và kết quả để kiểm soát các biến chứng có thể xuất hiện.

Axit uric vốn dĩ là sản phẩm cuối cùng của quá trình trao đổi purin. Nó là một dạng a-xít yếu luôn tồn tại trong thể trạng trong ngưỡng cho phép dưới dạng muối Monosodium urat và được hòa tan vào trong máu.

Còn muối urat được hình thành từ sự kết hợp của ion urat mang điện tích âm và ion natri mang điện tích dương. Thông thường, muối urat sẽ tồn tại dưới dạng hòa tan và được bài tiết ra ngoài thông qua đường bài tiết và đường tiêu hóa.

2 loại này khi tồn tại trong các ổ khớp, tích trữ ngày qua ngày sẽ hình thành nên hạt tophi nổi trên bề mặt da. Theo đó, một số yếu tố góp phần hình thành hạt tophi gồm:

Do nồng độ muối urat cao kéo dài

Thông thường, giới hạn hòa tan của muối urat nằm trong khoảng 6.8mg/dl hoặc 420 μmol/L ở nhiệt độ 370C. Khi ở nồng độ cao hơn chắc chắn sẽ khiến cho các tinh thể muối urat bị kết tủa. Thường là trong các tình huống tăng tổng hợp a-xít uric và giảm loại bỏ a-xít uric.

Do độ pH giảm mạnh trong cơ thể

Độ pH cũng là yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến tiềm năng kết tủa của muối urat. Khi độ pH >= 7.0 chứng tỏ độ pH khá cao và có thể gây nên kết tủa muối. Đây cũng chính là lý do lý giải tại sao những bệnh nhân có chỉ số a-xít uric cực kỳ cao nhưng lại không gây nên đau đớn.

Do nhiệt độ giảm

Khi nhiệt độ trong thể trạng càng xuống thấp sẽ càng tạo điều kiện thuận lợi cho muối urat kết tủa và gây nên các cơn đau gut dữ dội. Đây chính là câu trả lời cho câu hỏi tại sao các cơn đau gout thường hay xảy ra vào ban đêm hoặc khi trời lạnh, bởi ban đêm là thời điểm nhiệt độ cơ thể chúng ta xuống thấp nhất.

Các vị trí thường diễn ra hạt tophi

Bệnh gút là hiệu quả của quá trình tích trữ a-xít uric trong máu vượt ngưỡng cho phép. Thông thường thì a-xít uric sẽ được loại bỏ thông qua nước tiểu nhưng vì một số nguyên nhân như chế độ ăn uống không khoa học làm tăng tổng hợp và giảm loại bỏ a-xít uric, khiến chúng tồn tại trong thể trạng và tích trữ xung quanh các ổ khớp.

Một số vị trí tích trữ a-xít uric và hình thành nên hạt tophi như:

• Tại các sụn quanh khớp
• Tại màng hoạt dịch lót sụn khớp
• Gân kết nối với cơ bắp và các ổ khớp
• Tại các mô mềm trong khớp như dây chằng và lipid
• Trong các túi hoạt dịch, vị trí hàng rào đệm giữa xương và những mô mềm khác như sụn vành tai

Ngoài ra, hạt tophi cũng có thể được hình thành trong các cơ quan nội tạng như tim, gan, thận, các mạch máu…

Đặc điểm của hạt tophi

Đối với bệnh gout (Bệnh thống phong), hạt tophi thường không tăng trưởng ngay và đi theo từng giai đoạn, khi đến giai đoạn xảy ra hạt tophi cũng đồng nghĩa với việc bệnh bệnh thống phong đã chuyển sang giai đoạn mạn tính. Chúng thường diễn ra ở giai đoạn bệnh gut cấp tính không được chữa dứt điểm hoặc việc chữa không kết quả khoảng 10 năm trở lên.

Khi mới hình thành, hạt tophi sẽ có màu trắng, kích thước nhỏ, mềm và có thể di chuyển được. Mặt khác, càng về sau khi nồng độ a-xít uric trong máu ngày càng cao thì các hạt tophi bắt đầu to dần lên thành những cục u màu trắng nhô lên khỏi da, chúng cứng và chỉ cố định ở một vị trí nhất định.

Ngoài ra, một số triệu chứng khác của hạt tophi đi cùng các cơn đau gout mà nhiều người có thể gặp phải như:

• Hạt tophi thường sẽ không gây đau nhức ở giai đoạn đầu hình thành do chưa bị viêm sưng.
• Chúng tăng dần kích thước khi không được chữa khiến da bị căng cứng, mệt mỏi và bị viêm sưng, gây nên các vết loét.
• Ban đầu sờ vào thì mềm, diễn ra theo cơn và sau một thời kỳ có thể chuyển thành u cục khá cứng, có chứa nhân trắng và vẫn không gây đau.
• Tại vị trí xảy ra hạt tophi thường bị sưng tấy, nóng đỏ và đau đớn khi đã bị viêm.
• Khi hạt tophi bị vỡ ra sẽ có một chất dịch màu trắng chảy ra, có màu trắng đục như sữa đậu nành hoặc bột vôi đã bị kết tủa. Những tinh thể này chính là các tinh thể muối urat hình thành và lưu lại tại các ổ khớp.
• Cơn đau rất dữ dội, gây hạn chế tiềm năng hoạt động của bệnh nhân.

Nếu không được chữa đúng mẹo và kịp thời, hạt tophi có thể làm phá vỡ các mô khớp, gây dị dạng khớp và hậu quả là làm cho khớp không thể vận động bình thường được, thậm chí là gây tàn tật vĩnh viễn.

Cách điều trị trị hạt tophi kết quả và an toàn

Chuyện gì sẽ xuất hiện khi hạt tophi to quá mức và bị vỡ ra

Khi diễn ra các hạt tophi, chứng tỏ rằng bệnh gút đã chuyển biến đến giai đoạn nặng và nguy cơ gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng cho bệnh nhân là rất cao. Những tình huống bị vỡ hạt tophi và không được xử lý đúng phương pháp có thể gây nhiễm khuẩn máu, hoại tử, lở loét…

Không những vậy, a-xít uric sẽ tiếp tục được hấp thụ vào lại trong máu, khiến bệnh gout (Bệnh thống phong) ngày càng diễn biến nguy hiểm, tiếp tục gây nên các cơn đau bệnh thống phong dữ dội hơn nữa. Ngoài ra sẽ kéo theo hàng loạt căn bệnh như sỏi thận, thận suy, tăng huyết áp…

Các mẹo xử lý hạt tophi

Đối với tình huống hạt tophi còn nhỏ

Thường những hạt tophi còn nhỏ và chưa gây đau nhức thì có thể không cần phải tiến hành các biện pháp đào thải, chỉ cần dùng thuốc Tây hoặc các biện pháp thay đổi chế độ dinh dưỡng uống cũng có thể làm giảm kích thước hạt tophi.

Một số loại thuốc thường được chỉ định dùng để hỗ trợ làm giảm sự tăng trưởng ngày càng lớn của các hạt tophi có thể kể đến như:

• Corticoid: là loại thuốc chống viêm, có thể dùng dưới dạng tiêm trực tiếp vào khớp có hạt tophi hoặc uống.
• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): gồm các dạng thuốc như Ibuprofen, Naproxen…có công dụng cắt nhanh các cơn đau và tình trạng viêm do những cơn gut cấp cũng như tình trạng chấn thương do tophi gây nên.
• Các loại thuốc tăng loại bỏ a-xít uric: như Probenecid…có công dụng kích thích tiềm năng hoạt động của thận, loại bỏ a-xít uric và cân bằng nồng độ a-xít uric trong máu.
• Chất ức chế enzyme xanthine oxidase: có công dụng ức chế quá trình tổng hợp a-xít uric trong cơ thể, từ đó làm giảm sự tăng trưởng của hạt tophi. Một số loại thuốc trong nhóm này như Allopurinol, Febuxostat…

Tuy nhiên, việc dùng các dạng thuốc Tây trong khoảng thời gian dài có thể gây nên một số các công dụng phụ như ảnh hưởng không tốt đến gan, thận, viêm loét dạ dày, đi ngoài phân lỏng…Do đó hãy tuân thủ theo chỉ định sử dụng thuốc của bác sỹ, tránh tự ý lạm dụng và mua thuốc về uống để đảm bảo an toàn sức khỏe.

Đối với tình huống hạt tophi lớn

Những tình huống hạt tophi quá lớn và bắt đầu gây nên các biến chứng thì cần phải tiến hành đào thải tophi ra khỏi thể trạng ngay. Thực hiện càng sớm sẽ giúp bệnh nhân bình phục được các nhiệm vụ và vận động như bình thường, kiểm soát các biến chứng có thể diễn ra.

Trong tình huống hạt tophi quá lớn và có biểu hiện sắp vỡ, gây viêm nhiễm, lở loét thì bác sỹ sẽ chỉ định tiến hành phẫu thuật đào thải hạt tophi càng sớm càng tốt. Còn khi hạt tophi đã vỡ và gây dị dạng khớp, hạn chế vận động thì bắt buộc phải tiến hành thay khớp khi chấn thương quá lớn, khó có thể hồi phục như bình thường.

Tuy nhiên, mặc dù là mẹo hiện đại và đào thải hạt tophi nhanh chóng nhưng cách phẫu thuật cũng gây ẩn chứa nhiều nguy cơ tiềm ẩn như vết thương lâu lành, đau đớn liên tục, nếu không kiêng cử và chăm sóc sẽ rất dễ bị nhiễm khuẩn, viêm sưng…

Ngoài ra, đối với những người có quá nhiều hạt tophi ở nhiều vị trí khác nhau thì sẽ mất rất nhiều thời kỳ để phẫu thuật. Việc thực hiện nhiều phẫu thuật trong khoảng thời gian ngắn dễ khiến bệnh nhân bị đuối sức, vết thương lâu lành hơn. Đồng thời, chi phí thực hiện các cuộc phẫu thuật cũng khá cao nên không phải bất kỳ ai cũng có đủ điều kiện để áp dụng.

Cách xử lý nhanh khi hạt tophi bị vỡ ra

Khi hạt tophi bị vỡ ra, bệnh nhân cần phải nắm rõ phương pháp xử lý để tránh tình trạng nhiễm khuẩn. Các bước thực hiện như sau:

• Bước 1: Dùng dung dịch vệ sinh vết thương như nước muối sinh lý hoặc nước muối loãng để rửa sạch hạt tophi đã bị vỡ ra.
• Bước 2: Sát trùng vết thương bằng oxy già.
• Bước 3: Sử dụng băng gạc y tế để bịt kín vết thương lại, không thể vết thương hở ra tiếp xúc với không khí vì rất dễ gây nhiễm trùng.
• Bước 4: Đến trung tâm y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được chữa kịp thời.

Các biện pháp giúp hỗ trợ chữa các hạt tophi thiên nhiên, an toàn

Ngoài những mẹo y khoa thì bệnh gout hoàn toàn có thể được khắc phục bằng phương pháp thay đổi chế độ dinh dưỡng uống và lối sống sao cho khoa học, lành mạnh ngay cả trước và sau khi phẫu thuật đào thải hạt tophi.

Không nên

• Hạn chế ăn các dạng thức ăn có nhiều đạm, chứa nhiều nhân purin như các dạng thịt đỏ, hải sản, phủ tạng động vật…
• Tránh xa các món ăn có nhiều dầu mỡ, thực phẩm nhanh, đồ ăn đóng hộp, sở chế sẵn.
• Tuyệt đối không dùng bia rượu hay các dạng đồ uống có cồn.

Nên

• Bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả tươi giàu vi ta min C, đặc biệt là quả cherry vì loại quả này được các chuyên gia khẳng định giúp giảm các cơn đau gút kết quả.
• Nên uống sữa và các chế phẩm từ sữa: theo các phân tích khoa học chỉ ra rằng tỉ lệ protein (chất đạm) trong sữa có tiềm năng hỗ trợ giảm nồng độ a-xít uric trong máu.
• Uống café: Hàng ngày uống một chút café cũng đem lại công dụng ức chế sự tăng trưởng của bệnh gout (Bệnh thống phong).
• Uống nhiều nước từ 2 – 3 lít hàng ngày để kích thích tiềm năng loại bỏ a-xít uric ra khỏi cơ thể.
• Tập luyện thể dục, vận động vừa sức để cải thiện sức khỏe và khôi phục các ổ khớp.

Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần lưu ý chăm sóc hạt tophi tại nhà đúng mẹo:

• Luôn giữ gìn vệ sinh thể trạng sạch sẽ
• Tránh các hoạt động va chạm mạnh hay vận động quá mạnh tạo nguy cơ làm vỡ hạt tophi
• Tuyệt đối không tự ý dùng kim hoặc các vật sắc nhọn chọc vỡ hạt tophi.
• Nếu thấy hạt tophi bị vỡ thì hãy nhanh chóng vệ sinh sát trùng bằng nước muối sinh lý và đến trung tâm y tế gần nhất để được xử lý kịp thời tránh gây nhiễm khuẩn.

Hạt tophi chính là một trong những triệu chứng chỉ ra rằng bệnh bệnh thống phong đang trong giai đoạn mạn tính. Có thể gây nghiêm trọng bất cứ lúc nào cho sức khỏe của bệnh nhân nếu không được xử lý đúng phương pháp. Hãy thăm khám thường xuyên và thông báo cho bác sỹ về tình trạng xảy ra hạt tophi để được điều chỉnh hướng dẫn chữa cho thích hợp nhất.